GÖMÜRGEN’DEN DERLEDİĞİM HİKAYELER
2 Aralık 2017 Cumartesi günü Kayseri Hakimiyet 2000 Gazetesi'nde yayımlanmıştır.
BİN GİDELİM EMMİMOĞLU
(Kaynak kişi: Mustafa KARAASLAN)
Yoz yozunan, saz sözünen. Alatavuh çil horozunan. Âşıh bir meydana girince dinlendirir sazınan.
Emnine, Emine. Çıhdım bahdım, damına. Bir taraf sazlıh-samanlıh. Bir taraf tozluh dumanlıh. Bir tarafta demirciler, demir döver dengine. Bir tarafta boyacılar, boya boyar rengine. Bir tarafta marangozlar masa, iskembe yapar…
Var varadan, sür süreden. Amasya’dan, Zile’den. Dutdum pirenin bağıni . Arhasına vurdum, loğünü . Gitsin oğünü oğünü. Goca garılara gıran girsin! Gelinler ile bazı bazı, gızlarınan gezek ufah ufah…
Bir varmış, bir yohmuş. Allah’ın gulu çohmuş. Çoh söylemesi günah, az söylemesi sevapmış.
Armudu daşlıyah, dibinde gışlıyah. Bismillah deyik başlıyah…
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİYM.
Gayseri’nin bir köyünde gardaş iki Türkmen baği varmış. Bunların da aynı yaşlarda birinin bir gızı, ötekinin de bir erkek çocuhları varmış. Emmi çocuhları bir arada büyümüşler. Deliganlılıh çağına erdiklerinde gız, gönlünü emmisi oğluna gaptırmış. Oğlanın gönlünde daha böyle bir duygu uyanmamış.
Bir araya geldiklerinde gız, imâlı sözler ile oğlana sevgisini annatmaya çalışıp, onu yohluyomuş. Oğlan, gızın sözlerini hiç duymamazlıhdan gelince gız, başga bir yol denemeye garar vermiş. Emmisi oğlunu sevdiğini doğrudan söylemeyi ahlına goymuş.
Bir gün oğlanı tenha bir yerde çevirip sormuş:
— Emmioğlu, yarın babam beni bir başgasıyla evlendirse sen buna ırazı olur musun?
Töresine sıhı sıhıya bağlı olan deliganlı, şöyle demiş:
— Emmi gızı, evlilik işini atalarımız bilir. Onlar neyi uygun görürlerse, biz de o garara uyarıh. Evlenme zamanına ve kiminle evleneceğimize böyüklerimiz garar verirler. Bizim elimizden bir şey gelmez…
Gız ısrarla devam etmiş:
— Ne yani? Seni istemediğin biriyle evlendirseler ona ırazı mı olacahsın?.. Ben gönlümün sevdiği ile evlenmek isterim. Vermezlerse de gaçarım! Emmioğlu, ben seni seviyom, beni gaçır…
Deliganlı, emmisi gızına gene “töreyi” hatırlatmış:
— Emmi gızı, bilirsin ki töremizde gaçan gızı ve onu gaçıran erkeği öldürürler! Eğer biz gaçasah, babalarımız birbirilerine düşman olurlat. Gel bu sevdadan vazgeç emmi gızı…
Deliganlının öldürülmekden gorhduğunu annayan gız ona şöyla demiş:
— Vay benim gorhah emmoğlum vay! Biz gaçtıhdan sona onların gözü önünde mi duracağıh! Goca dünyada sığınacah, yaşayacah yer galmadı mı?
Deliganlı, buna da bir bahane bulmuş. Gaçtıhdan sona atalarının gendilerini arayıp bulacahlarından gorhduğunu söylemiş. Gız gaçmalarında ısrar edince de oğlan kesdirip atmış:
— Boşuna çeneni yorma emmi gızı! Ben seni gaçıramam. Böyüklerimin izini olmadan hiçbir şey yapamam…
Geçen zaman içinde gız, her fırsatta Deliganlının gendisini gaçırması için tekrar tekrar yavralıp durmuş. Oğlanın fikirlerinde zerre gadar değişiklik olmadığını gören gız, bu işin gendisine galdığını annamış. Emmoğlunu gaçırmaya garar vermiş.
Baba evinden yükde hafif, bahada ağır ne varsa almış. İki at hazırlayarah Deliganlının yanına gelmiş. Dilden annamayan Deliganlıya bu sefer de telden annatmaya başlamış:
ALDI GIZ:
Anamın evini yıhdım,
Babamın belini bükdüm.
Beş yüz altın alıp çıhdım,
Bin gidelim emmimoğlu.
ALDI OĞLAN:
Anan duyar, atan duyar
Ardımızdan atlı goyar.
Gelen atlı cana gıyar,
Ben gidemem emmim gızı…
ALDI GIZ:
Anâm duysun, atam duysun
Ardımıza atlı goysun.
Gelen atlı beş yüz olsun,
Ben yeterim emmim oğlu.
Deliganlı, buraya bir cevap verememiş. Başga bahaneler uydurmuş:
ALDI OĞLAN:
Gıratımın nalı yohdur,
Üzerinde çulu yohdur.
Bir gecelik yemi yohdur,
Ben gidemem emmim gız!
ALDI GIZ:
Feraceyi çul edeyim,
Bileziği nal edeyim,
İncileri yem edeyim…
Bin gidelim emmimoğlu.
Deliganlı görmüş ki, gız her şeye bir çare buluyo. Bütün ihtimallere de hazırlıhlıdır. Gısa yoldan bu işi bitirmek istemiş.
— Boşuna üsteleme emmi gızı, seni gaçıramam!..
Oğlanın eşşek inadı dutmuş. “Nuh diyo, peygamber demiyomuş.” Gız, bu hazırlıhdan sona geriye dönmeyi gururuna yedirememiş. Atının başını çevirip gitmeye hazırlandığında, babasının gapısındaki azap olan arapoğlunu görmüş. Emmioğluna inat, azap ile gaçmaya garar vermiş.
Gapılarındaki azap ile birlikde gaçmaları için, ona telden şöyle söylemiş.
ALDI GIZ:
Evimizin önü guyu,
Guyudan alırıh suyu.
Emmimoğlu eşek soyu,
Bin gidelim arapoğlu.
Arapoğlunu yedeğindeki ata bindirerek, dörtnala köyden uzahlaşmışlar…
